خودمراقبتی و نقش آن در ارتقای سلامت سالمندان
دکتر مژگان قاسمی با اشاره به اول اکتبر روز جهانی سالمندان اظهار کرد: تعریف جامع سلامت شامل برخورداری از آسایش کامل جسمی، روانی و اجتماعی، معنوی و نه تنها نداشتن بیماری و نقص عضو است.
وی افزود: ابعاد مختلف سلامتی و یا بیماری بر یکدیگر اثر می‌گذارند و تحت تاثیر یکدیگر قرار دارند. از آنجا که مشکلات جسمی بر روان فرد، مشکلات روانی بر جسم او و نیز هر دوی آن‌ها بر جامعه و اختلال‌های موجود در جامعه بر هر دو بعد دیگر سلامتی اثر می‌گذارند بنابراین برای ارتقای سلامتی باید به تمام جوانب سلامتی فردی، جسمی و روانی و معنوی و سلامت کلی جامعه توجه داشته باشد.
مدیر جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس مرکز بهداشت خوزستان گفت: در دوران سالمندی، سیستم‌های مختلف به دنبال افزایش سن دچار تغییر می‌شوند و در بسیاری از موارد تحلیل می‌روند و عملا توانایی‌های آن‌ها کاهش می‌یابد و فرد سالمند را نسبت به جوان‌ترها، مستعد ابتلا به انواع بیماری‌ها و عوارض آن‌ها و کاهش کیفیت زندگی می‌کند.
وی ادامه داد: براساس نتایج حاصل از مطالعات انجام شده، شیوع ابتلا به بیماری‌هایی مانند فشار خون، دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان‌ها و آرتریت با افزایش سن افزایش می‌یابد بنابراین باید به سلامت سالمندی به عنوان یکی از مهمترین اولویت‌ها در برنامه‌های سلامتی و بهداشتی کشور پرداخته شود و مورد توجه مدیران، سیاستگذاران، محققان و متخصصان قرار بگیرد.
قاسمی بیان کرد: در میان عوامل تعیین‌کننده سلامت، رفتارهای خودمراقبتی ارتقادهنده سلامت به عنوان اساسی‌ترین راه پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها به ویژه بیماری‌های مزمن شناخته شده است.
وی اضافه کرد: در واقـع خودمراقبتی، اقدام‌ها و فعالیت‌های آگاهانه، آموخته شده و هدف‌داری است که برای حفظ حیات، تامین و ارتقای سلامت انجام می‌شود. براساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، خودمراقبتی، توانایی افراد، خانواده‌ها و جوامع برای ارتقای سلامت، پیشگیری از بیماری، حفظ سلامتی و مقابله با بیماری و معلولیت با یا بدون حمایت ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی است.
مدیر جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس مرکز بهداشت خوزستان با بیان اینکه خودمراقبتی جسمی نیازمند زیست سالم و توجه به محیط پیرامونی است، گفت: سلامت جسمانی تحت تاثیر طیف وسیعی از عوامل قرار دارد که در کنار هم تعیین‌کننده کیفیت زندگی و طول عمر هستند. چند عامل مهم موثر بر سلامت جسمی شامل عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی، عوامل محیطی، عوامل اجتماعی و اقتصادی، عادات و سبک زندگی و... است. برای پیشگیری و مراقبت از بیماری‌ها در تمامی دوران‌های زندگی، در پیش گرفتن سبک زندگی سالم و غربالگری‌های پزشکی منظم بسیار اهمیت دارد.
وی با تاکید بر لزوم سبک زندگی سالم افزود: تغذیه یکی از اساسی‌ترین ستون‌های سلامت جسمی است. تغذیه درست در سالمندان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است زیرا به حفظ سلامت، استقلال، پیشگیری از بیماری‌ها و بهبود کیفیت زندگی آنان کمک می‌کند. با افزایش سن، نیازهای بدن تغییر می‌کند و توجه به رژیم غذایی باید بیشتر شود.
قاسمی گفت: در این خصوص مصرف متعادل از همه گروه‌های غذایی اصلی شامل کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها شامل گیاهی و حیوانی، چربی‌های سالم، ویتامین‌ها و مواد معدنی و مصرف میوه و سبزی‌ها نوشیدن ۶ تا ۸ لیوان مایعات در روز فعالیت بدنی و ورزش زیر نظر پزشک، خواب و استراحت به موقع و کافی، سلامت روان و مدیریت استرس و سلامت محیط زندگی توصیه می‌شود.
وی بیان کرد: جامعه‌ای فعال و مولد است که همه گروه‌های سنی و سالمندان در آن سالم و فعال باشند؛ سالمندانی که از نظر همه ابعاد سلامت سالم باشند و فعال باقی بمانند.
مدیر جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس مرکز بهداشت خوزستان گفت: سالمندان سالم و فعال و پویا، سرمایه اجتماعی بزرگی به شمار می‌آیند، می‌توانند خانواده و بستگان خود را مورد حمایت قرار دهند، مولد باشند و وابستگی به مراقبت را دیرتر تجربه کنند. این سالمندان در جامعه مشارکت فعال اجتماعی دارند و می‌توانند از نظر خرد و فرزانگی که حاصل یک عمر تجربه اندوخته شده است، در جامعه منشاء اثر باشند.
